Filozofija i Biblija – E. Levinas

Osjećanje da je Biblija Knjiga nad knjigama koja govori o osnovama svega, o onome što se moralo izreći da bi ljudski život imao smisla, osjećanje da su te misli izrečene u obliku koji tumačima otkriva sve njene dubine – podrazumijeva mnogo više od svijesti o svetosti koja zamenjuje puki književni sud.

Ovde je riječ o nevjerovatno snažnom prisustvu biblijskih ličnosti u tekstu, o etičkoj snazi i tajnovitim mogućnostima tumačenja koje su za mene u početku bile znak transcendentnosti, i ništa manje od toga. Veoma je značajan trenutak kada tumačenje Biblije prepoznamo i doživimo, sa svim njenim smjelim interpretacijama, kao vid vjerskog života i kao bogoslužbeni čin.

Tekstovi velikih filozofa, imajući u vidu značaj tumačenja prilikom njihovog čitanja, učinili su mi se pre bliskim nego suprotstavljenima Bibliji, iako konkretne biblijske teme nisu neposredno razmatrane na stranama filozofskih djela. Ipak, ja od samog početka nisam imao utisak da je filozofija u suštini ateistička, a to ne mislim ni danas. I mada u filozofiji jedan biblijski stih nema težinu dokaza, Bog o kom taj stih govori može, bez obzira na sve antropomorfne metafore u tekstu, da ostane mjerilo Duha i za filozofe.

Znakovi pored puta